Pierwiastek chemiczny protaktyny

Protactinium (Pa), pierwiastek promieniotwórczy z serii aktynoidów układu okresowego pierwiastków, rzadziej niż rad; jego liczba atomowa wynosi 91. Występuje we wszystkich rudach uranu w ilości 0,34 części na milion uranu. Jego istnienie zostało przewidywane przez rosyjskiego chemika Dmitrija Mendelejewa w jego układzie okresowym z 1871 roku. Protactinium metal został po raz pierwszy przygotowany (1934) przez amerykańskiego chemika Aristida V. Grosse. Pierwszy izotop, protactinium-234, odkryli (1913) amerykańscy chemicy Kasimir Fajans i OH Göhring. Nazwali go brevium, potem uran X ₂, ponieważ był to krótkotrwały członek serii rozpadu radioaktywnego uranu. Długowieczny izotop protactinium-231 (pierwotnie nazywany protoaktyniem dla „przed aktynem”, a później skrócony do protaktynu) został odkryty (1917 r.) Niezależnie przez niemieckiego chemika Otto Hahna i austriackiego fizyka Lise Meitnera w pitchblende, Fajansa i brytyjskich chemików Fredericka Soddy, John Cranston i Sir Alexander Fleck. Izotop rozpada się na aktyn-227, którego okres półtrwania wynosi 32 760 lat.

element aktynoidowy: Ogólne podobieństwa elementów aktynoidowych

protaktynian i uran są jedynymi elementami aktynoidowymi występującymi w przyrodzie w znaczącym stopniu. Pozostałe elementy aktynoidowe, zwykle

Wszystkie 29 izotopów jest radioaktywnych; syntetyczny protaktyn-233 jest wytwarzany przez napromieniowanie neutronem toru-232 po przekształceniu w tor-233 i jest prekursorem rozszczepialnego izotopu uranu uran-233 w produkcji paliwa jądrowego z toru. Protaktyn w większości swoich związków wykazuje stopień utlenienia +5 (przypominający tantal), ale można go również uzyskać w stanie +4. Jego związki łatwo hydrolizują w wodzie, tworząc koloidy, ale rozpuszczają się, tworząc złożone jony (jak w przypadku jonu fluorkowego w kwasie fluorowodorowym).

Właściwości elementu

Liczba atomowa	91
najstabilniejszy izotop	231
stany utlenienia	+4, +5
konfiguracja elektronowa gazowego stanu atomowego	[Rn] 5f 2 6d 1 7s 2